Rydym ni yma i Rhoi sicrwydd, Egluro a Ysbrydoli
Yr Archwilydd Cyffredinol yw archwilydd allanol statudol y rhan fwyaf o sector cyhoeddus Cymru
Gallwn ddarparu arf unigryw i gyrff cyhoeddus eraill i'w helpu i wella
Mae ein cyfrifon yn cael eu harchwilio gan gwmni annibynnol a benodir gan Senedd Cymru
Darganfyddwch fwy am ein tîm Arwain Gweithredol, Cyfarwyddwyr ac Aelodau'r Bwrdd
Mae'r adran hon yn nodi sut y gallwch ofyn am wybodaeth gennym ac yn rhoi rhai dolenni uniongyrchol i wybodaeth sydd o fudd cyhoeddus ehangach
Llywodraethu a goruchwyliaeth yn Archwilio Cymru
Gweler ein hymgynghoriadau presennol a blaenorol
Rydym yn gweithio i sicrhau pobl Cymru bod arian cyhoeddus yn cael ei reoli'n dda a grymuso'r sector cyhoeddus yng Nghymru i wella.
Edrychwch ar ein gwaith o amgylch y pandemig COVID-19
Mae gan y Gwasanaethau Archwilio gyrhaeddiad o dros 800 o gyrff cyhoeddus ledled Cymru sy'n ymdrin ag archwilio ariannol a pherfformiad
Cael mynediad at yr holl adnoddau o'n digwyddiadau dysgu a rennir
Mae cael rhaglen archwilio strategol, deinamig ac o ansawdd uchel yn ffocws allweddol i'n strategaeth
Rydym yn gweithio gydag eraill o bob rhan o'r sector cyhoeddus yng Nghymru a thu hwnt
Mae'r MTG yn paru data ar draws sefydliadau a systemau i helpu cyrff cyhoeddus i nodi twyll a gordaliadau
Gweld ein newyddion diweddaraf, blogiau, digwyddiadau a mwy
Darganfyddwch y newyddion diweddaraf
Mynediad i'n hoffer data a'n ffynonellau data defnyddiol
Gwyliwch ein fideos ar ein sianel YouTube
Mae ein digwyddiadau'n dod ag unigolion o bob rhan o'r sector cyhoeddus yng Nghymru at ei gilydd
Mynediad at yr holl adnoddau o'n digwyddiadau rhannu dysgu
Rydym wedi gosod ReadSpeaker webReader, sy'n caniatáu i ymwelwyr drosi cynnwys ar-lein yn sain ar unwaith ar ein gwefan.
Cliciwch ar yr eicon uchod i roi cynnig arni, a manteisiwch ar yr ystod lawn o nodweddion defnyddiol Darllenyddwe trwy glicio ar y ddolen isod.
Gwefan Readspeaker
Mae'r datganiad hygyrchedd hwn yn berthnasol i www.archwilio.cymru. Mae'r wefan hon yn cael ei rhedeg gan Archwilio Cymru. Rydym am i gynifer o bobl â phosibl allu defnyddio'r wefan hon.
Gweld datganiad hygyrchedd
Rydym bob amser yn ceisio gwella hygyrchedd y wefan hon. Os byddwch yn dod o hyd i unrhyw broblemau nad ydynt wedi'u rhestru ar y dudalen hon neu'n credu nad ydym yn bodloni gofynion hygyrchedd, cysylltwch â:
post@archwilio.cymru
Yn ddiweddar nodwyd chwe blynedd ers trychineb tŵr Grenfell.
Yn oriau mân y bore ar 14 Mehefin 2017, rhwygodd tân trwy’r tŵr o fflatiau 24 llawr yng ngorllewin Lloegr ar ôl i dân bach mewn cegin gychwyn ar y pedwerydd llawr. Ymledodd fflamau ar draws tu allan yr adeilad trwy gladin fflamadwy a buan iawn yr amgylchynodd y tŵr fflatiau, yng Ngogledd Kensington.
Fel llawer ar y diwrnod tyngedfennol hwnnw, eisteddais yn syfrdan o flaen y teledu yn gwylio’r trychineb yn datblygu. Fe ymatebodd Brigâd Dan Llundain i’r achos brys a bu’n brwydro yn erbyn y fflamau dwys y cymerodd dridiau i’w diffodd yn llawn. Er gwaethaf eu hymdrechion arwrol, fe gollodd 72 o bobl eu bywydau.
Roedd yr ymchwiliad dilynol, dan gadeiryddiaeth y Fonesig Judith Hackitt, a ddechreuodd ym mis Medi 2017, yn gyfanswm o 400 diwrnod o gasglu tystiolaeth yn y tân preswyl mwyaf yn y DU ers yr Ail Ryfel Byd. Fe ddadorchuddiodd yr ymchwiliad gatalog o risgiau heb eu rheoli gan ganfod gwendidau mawr a methiant systemig yn y gyfundrefn diogelwch adeiladau.
Gan addo sicrhau na fyddai hyn byth yn digwydd eto, fe gyflwynodd Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru ddeddfwriaeth a oedd yn ailwampio’r system diogelwch adeiladau. Eu nod oedd sicrhau bod eglurder ynghylch pwy sy’n gyfrifol am bob agwedd ar ddiogelwch adeiladau gan obeithio osgoi Grenfell arall.
Cyfrifoldeb perchnogion adeiladau a datblygwyr yw diogelwch adeiladau yn y pen draw. I wneud hyn ni ddylent ond defnyddio deunyddiau diogel a dylent gydymffurfio â rheoliadau adeiladu a bennwyd gan Lywodraeth Cymru. Caiff cydymffurfiaeth ei goruchwylio gan syrfewyr adeiladu, mewn awdurdodau lleol ac yn y sector preifat, a adwaenir fel arolygwyr cymeradwy. Mae gwasanaethau tân ac achub yn allweddol i sicrhau bod cynlluniau adeiladau’n ystyried diogelwch tân cyn bod yr adeiladu’n cael eu codi hefyd.
Yn y 6 mis diwethaf, mae Archwilio Cymru wedi bod yn adolygu sut y mae’r system newydd yn cael ei rhoi ar waith ac ym mis Awst byddwn yn adrodd ar ein gwaith i ganfod i ba raddau y mae cyrff y sector cyhoeddus mewn sefyllfa dda i gyflawni eu cyfrifoldebau newydd ac estynedig. O’n profiad ni, nid yw deddfwriaeth yn unig yn ymdrin â phroblemau nac yn codi safonau. I gyflawni newid go iawn, rhaid i bawb sydd â rôl i sicrhau diogelwch adeiladau berchnogi’r risgiau a bod yn llwyr atebol am eu gwaith.
Felly, beth ydym wedi’i ganfod?
Mae’n amlwg bod y trychineb wedi bod yn sbardun ar gyfer newid yn San Steffan a Bae Caerdydd. Mae’r ddeddfwriaeth newydd yn canolbwyntio ar ymdrin â gwendidau mawr yn y system diogelwch adeiladau a esblygodd dros y degawdau diwethaf. Mae eglurder ynghylch cyfrifoldebau, gofynion cymhwysedd newydd ar gyfer syrfewyr a safonau manylach oll yn cael eu cyflwyno i lywio perfformiad a gwelliant. Mae rhai o’r newidiadau hyn yn digwydd yn awr, ond nid yw eraill wedi cael eu cwblhau eto. Gyda’i gilydd, bydd cryfhau dyletswyddau’n ysgogi safonau uwch ac yn lliniaru risgiau, gobeithio.
Mae hwn yn newid sydd i’w groesawu.
Canfuom hefyd fod diogelwch adeiladau a rheoli adeiladu’n sector a wasanaethir yn dda gan weithlu ymroddgar ac angerddol. Mae’r rhai y siaradom ni gyda hwy ac y cyfwelom ni â hwy, boed mewn awdurdod lleol neu mewn gwasanaeth tân ac achub, yn ymfalchïo’n fawr yn eu gwaith ac yn ceisio gwneud eu gorau glas mewn amgylchiadau sy’n aml yn gryn her.
Fodd bynnag, er gwaethaf hyn mae ein harchwiliad yn codi pryderon go iawn nad yw gwasanaethau allweddol sydd â chyfrifoldeb am lywio’r safonau hyn a chyflawni’r dyheadau hyn mewn sefyllfa dda i ymateb i’r her. Er enghraifft, canfuom risgiau mawr mewn perthynas â’r canlynol:
Mae ein hadroddiad [agorir mewn ffenest Newydd] yn darparu ciplun o’r heriau sy’n wynebu Llywodraeth Cymru, awdurdodau lleol a Gwasanaethau Tân ac Achub yng Nghymru. Mae’r adroddiad yn cyflwyno argymhellion manwl i helpu i fynd i’r afael â’r risgiau a ganfuwyd gennym.
Ac i ni, dyna sy’n allweddol.
Nid oes ar yr un ohonom eisiau gweld y system newydd ar gyfer diogelwch adeiladau a rheoli adeiladu’n methu. Rydym ni i gyd yn ddibynnol ar ei llwyddiant i ddiogelu ein llesiant. Byddai ei rhoi ar waith yn llwyddiannus yn fodd addas i gofio dioddefwyr Grenfell hefyd a bydd yn sicrhau, gobeithio, nad yw hyn byth yn digwydd eto.
Tan yn ddiweddar roedd Nick Selwyn yn rheolwr archwilio yn Archwilio Cymru gyda chyfrifoldeb am astudiaethau cenedlaethol yr Archwilydd Cyffredinol mewn llywodraeth leol a gwaith archwilio lleol mewn Parciau Cenedlaethol ac Awdurdodau Tân ac Achub. Mae’n ymddeol ym mis Awst, a hwn yw ei adolygiad terfynol.