Offer hygyrchedd

Rydym wedi gosod ReadSpeaker webReader, sy'n caniatáu i ymwelwyr drosi cynnwys ar-lein yn sain ar unwaith ar ein gwefan.

Cliciwch ar yr eicon uchod i roi cynnig arni, a manteisiwch ar yr ystod lawn o nodweddion defnyddiol Darllenyddwe trwy glicio ar y ddolen isod.

Gwefan Readspeaker

Datganiad hygyrchedd

Mae'r datganiad hygyrchedd hwn yn berthnasol i www.archwilio.cymru. Mae'r wefan hon yn cael ei rhedeg gan Archwilio Cymru. Rydym am i gynifer o bobl â phosibl allu defnyddio'r wefan hon.

Gweld datganiad hygyrchedd

Rhoi gwybod am broblemau hygyrchedd

Rydym bob amser yn ceisio gwella hygyrchedd y wefan hon. Os byddwch yn dod o hyd i unrhyw broblemau nad ydynt wedi'u rhestru ar y dudalen hon neu'n credu nad ydym yn bodloni gofynion hygyrchedd, cysylltwch â:

post@archwilio.cymru

Seibergadernid – blwyddyn ymlaen

09 Chwefror 2022
  • Manteisio ar y cyfle i fyfyrio ar effaith ein gwaith

    Roedd rhyddhau rhaglen ddogfen 'Get Back' ar The Beatles yn ddiweddar yn wych i unrhyw un sydd â diddordeb yn y band (pawb bron â bod) am ei bod yn ailedrych ar y gwaith da a gynhyrchwyd ganddynt dros y blynyddoedd.

    Rydym wedi cymryd arweiniad y band, ac i unrhyw un sydd â diddordeb mewn seibergadernid (dylai gynnwys pawb heb os) rydym wedi bod yn ailedrych ar ein gwaith ar y pwnc o'r llynedd.  Nid ydym yn honni ein bod yn ddim byd tebyg i The Beatles, ond roeddem am fyfyrio ar yr effaith a gafodd ein gwaith, ac ailbwysleisio ein prif negeseuon i'r rhai sydd â diddordeb.

    Galw i'r frwydr oedd y gwaith a wnaethom. Gwnaethom dargedu y rhai sy’n gwneud penderfyniadau ar lefel uwch yng nghyrff cyhoeddus, i godi ymwybyddiaeth o bwysigrwydd hanfodol seibergadernid a'u hannog i fyfyrio ar eu cyfrifoldebau personol, a'u trefniadau sefydliadol.

    Rydym yn teimlo ein bod wedi cyflawni hyn – rydym wedi cael adborth y gwnaethom gynorthwyo i ddod â'r pwnc i ymwybyddiaeth Byrddau a thimau arwain. Rydym hefyd yn gobeithio y darparwyd gennym drosolwg lefel uchel o seibergadernid o fewn cyrff cyhoeddus Cymru nad oedd yno o'r blaen.

    Ers i ni ddechrau ar ein gwaith, mae bygythiadau seiber wedi parhau i dyfu. Mae'r Ganolfan Seiberddiogelwch Genedlaethol (NCSC) yn nodi bod gwendidau seiber wedi cynyddu mewn perthynas â COVID-19 [agorir mewn ffenest newydd], drwy hacwyr sy'n ceisio dwyn ymchwil feddygol am frechlynnau, ac oherwydd twf yn nifer y bobl sy'n gweithio cartref [agor mewn ffenestr newydd] a defnyddio dyfeisiau personol. Yn ystod pedwar mis cyntaf 2021, ymdriniodd yr NCSC â'r un nifer o ddigwyddiadau ynglŷn â meddalwedd wystlo ag ar gyfer blwyddyn 2020 yn ei chyfanrwydd. Ac mae cyrff cyhoeddus yng Nghymru wedi bod ymhlith y rhai a gafodd eu taro gan ymosodiadau seiber diweddar, sy'n dangos bod y bygythiadau hyn yn real ac yn reit agos. Mae'r Swyddfa Archwilio Genedlaethol yn trafod y bygythiadau seiber presennol sy'n wynebu cyrff cyhoeddus yn fwy helaeth yn eu blog [agorir mewn ffenest newydd].

    Mae llawer o waith i'w wneud o hyd ond mae wedi bod yn braf gweld y camau y mae rhai cyrff cyhoeddus yng Nghymru wedi bod yn eu cymryd ers inni adrodd. Mae'r rhain wedi cynnwys:

    • Defnyddio ein hadroddiad i gynnal dadansoddiad o’r bylchau o ran eu trefniadau seiber a'u helpu i benderfynu ar gamau gwella penodol.
    • Pwyllgorau archwilio sy'n defnyddio ein hadroddiad i graffu ar y trefniadau seiber yn eu sefydliadau.
    • Derbyn cyflwyniadau gan gynrychiolwyr NCSC, gan gynnwys sesiynau briffio ar becyn cymorth bwrdd NCSC a amlygwyd gennym fel arfer da yn ein gwaith.
    • Cymryd camau i sicrhau bod seibergadernid yn flaenoriaeth, drwy ddatblygu strategaethau seibergadernid, a thrwy ofyn am fwy o waith archwilio lleol ar seibergadernid.
    • Cynnal ymosodiadau seiber ffug i nodi gwendidau a chymryd rhan mewn ymarferion seibergadernid ym mhob un o'r Fforymau Cydnerthedd Lleol (LRF).

    Mae Llywodraeth Cymru wedi bod yn gweithredu hefyd, gan gynnwys:

    Mae hefyd wedi bod yn braf cael diddordeb yn ein gwaith o'r tu allan i Gymru, gyda sefydliadau archwilio cyhoeddus eraill yn cysylltu â ni i rannu gwybodaeth ac arfer da.

    Gwyddom ei fod yn waith sydd yn mynd rhagddo i gyrff cyhoeddus Cymru, ac mae llawer mwy i'w wneud o hyd.  Mae'r meysydd pryder a amlygwyd i ni'n ddiweddar gan ein cysylltiadau yn Llywodraeth Cymru a'r NCSC yn cynnwys:

    • Bygythiadau i'r gadwyn gyflenwi: Dylai sefydliadau wybod pa fynediad sydd gan gyflenwyr ac is-gontractwyr trydydd parti i'w gwybodaeth a'u systemau, yr holl ffordd i lawr y gadwyn gyflenwi.
    • Cynlluniau digwyddiadau ac ymateb ac adfer: A yw cyrff yn meddu arnynt? A ydyn nhw'n eu profi? Pa mor dda y maent yn gweithio os yw'r rhan fwyaf o'r gweithlu'n gweithio cartref?
    • Pwysigrwydd cael copïau wrth gefn all-lein ac oddi ar y safle i helpu i wella pe bai systemau ar-lein corff a gwneud copïau wrth gefn ar-lein yn cael eu peryglu gan ymosodiad seiber.

    Felly, gadewch i ni fynd yn ôl at bwynt allweddol y blog hwn. Rydym am gadw'r ymwybyddiaeth o seibergadernid da yn uchel, ond rydym hefyd am i gyrff cyhoeddus barhau i siarad â ni, a chyda’i gilydd. Gall fod stigma ynghlwm dioddef ymosodiad seibr llwyddiannus, ond heb ddod at ei gilydd i rannu gwersi, mae perygl y bydd hanes yn ailadrodd ei hun, ac yn methu â dysgu o brofiadau.

    Y Diwedd.

    [Canfuwch fwy am ein gwaith ar seibergadernid drwy ddarllen ein blog neu drwy wylio ein gweminar.]

    Ynglŷn â'r awdur:

    Mae Gareth Lewis yn Uwch Archwilydd yn y tîm archwilio Rheoli Gwybodaeth a Thechnoleg (IM&T) ac mae'n gweithio ar brosiectau ar draws y sectorau ariannol a pherfformiad, sy'n cwmpasu pob sector. Mae ef yn rhan o Archwilio Cymru a'i sefydliadau blaenorol ers 2004.